Productie- & Gietproces Kroonluchters

Gietkasten voor elk element

Koperen kronen bestaan uit verschillende onderdelen, zoals de armen, de stam en de bol. Deze losse onderdelen worden met vloeibaar messing in voorgevormd zand gegoten. Om in zand te kunnen gieten zijn modellen (gietmallen) nodig om de vorm in zand uit te kunnen sparen.

Voor het gieten wordt een speciaal soort zand gebruikt, Brusselse aarde. Brusselse aarde is een mengsel van vettige aarde en klei, ook wel gele leem of zavel genoemd. Met een gietmal wordt de te gieten vorm in het zand, dat in een gietkast zit, gedrukt.

Gietkasten voor grote bolhelften laat men eerst een paar dagen staan om het vochtige vormzand te drogen. Soms worden antieke modellen nagegoten waarbij het originele model als mal in de Brusselse aarde gedrukt wordt. Nadat de onder- en de bovenkast op elkaar geplaatst zijn, worden er twee gewichten van 25 kilo per stuk op de kasten gezet. Dit belasten vindt plaats om het uitzetten van de kasten tijdens het gietproces te voorkomen.

Koper Smelten

Voor het gieten wordt messing gebruikt. De samenstelling van deze legering is 65% koper met 35% zink. Het messing wordt in zogenaamde broden aangeleverd. De messing broden worden in een kroezenoven gesmolten.

Als het messing vloeibaar is, dient er snel gegoten te worden. Als de temperatuur te veel stijgt, verbrandt er te veel zink in de legering.

Het Gieten

Daarna wordt met een metalen lepel het vloeibare messing uit de oven geschept en in de vulopening van de gietkast gegoten.

Openen Gietkasten

Na circa 20 minuten worden de beide kastdelen van elkaar gehaald. Het ruwe model, het gietstuk, wordt uit het zand gehaald om af te koelen. Er komt dan nog heel wat werk aan te pas om dit gietstuk mooi te krijgen.

Na het gieten wordt de Brusselse aarde bij elkaar geschept en met water vermengd. De aarde kan dan weer opnieuw gebruikt worden voor het volgende gietproces.

Afwerking van het Gietstuk

Als het gietstuk afgekoeld is kunnen de gietlopen afgezaagd worden. Het ruwe gietstuk is dan zichtbaar. Vervolgens worden de bramen van het gietstuk afgeslepen. De zuiver ronde delen van de kroon, zoals de onderdelen van de stam, worden op een draaibank op het oog afgedraaid om de bramen en de giethuid te verwijderen. Op deze wijze zijn de onderdelen niet volkomen identiek.

Daarna worden gedurende een etmaal onderdelen, die niet makkelijk glad te maken zijn zoals armen e.d., getrommeld in een draaiende trommel. De trommel is gevuld met kleine polijststenen die het oppervlak glad maken. Bij grote koperen armen worden de onderdelen aan elkaar gesoldeerd. Hierbij wordt de hardsoldeer methode met zilver toegepast.

Alle onderdelen van de kroon, die klaar zijn, worden net zo lang geslepen en gepolijst totdat het eindresultaat spiegelglad is. Het slijpen vindt plaats met een bandschuurmachine. Bij het polijsten met de hand wordt polijstvet gebruikt.

Indien gewenst worden alle onderdelen van de kroon afzonderlijk gevernist. Voor het vernissen dienen alle onderdelen ontvet te worden. Dit vernissen wordt gedaan door de afzonderlijke onderdelen te begieten met vernis. De gebruikte vernis moet enigszins flexibel zijn. Als de vernis te hard is barst de vernislaag er af en kan al snel oxidatie plaatsvinden.

Montage

Na het vernissen van de kroon vindt de montage van de onderdelen plaats. De montage van grote kronen geschiedt ter plaatse voor het ophangen. Kleine kronen worden in de werkplaats gemonteerd.
Eerst wordt de stam gemonteerd met onderaan de koperen bol. Tenslotte worden de armen aan de kroon gemonteerd; ieder op een specifieke plaats aan de kroon. Hiervoor zijn identieke tekens aan de arm en de plaats aan de stam waar de arm gemonteerd wordt gezet.

Electrische kroonluchters

De armen van elektrische kronen worden uit holle messing buizen gebogen. De krullen worden aan de armen gesoldeerd. Bij de montage van deze kronen worden tegelijk de elektrische bedrading en verlichtingselementen onzichtbaar aangebracht.